digital-naslovna-skracena.jpg
mobitel-banner-naslovna.jpg
leksikon-banner-za-homepage1.gif

Nove boje nacionalnog spomenika

Autor: E.S. Juli 14, 2020 0

Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika je na sjednici održanoj od 4. do 11. septembra 2006. godine, donijela je odluku kojom se Baščaršijska (Havadže Duraka) džamija u Sarajevu proglašava se nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine

Baščaršijska džamija, poznatija kao Čaršijska, od 16. stoljeća je simbol Baščaršije. Ove godine je završena njena restauracija, a otvorenje je odloženo zbog pandemije uzrokovane koronavirusom. Posredstvom Vakufske direkcije džamiju je restaurirala Generalna direkcija vakufa Republike Turske. Nakon restauracije do izražaja su došle unutarnje boje te uređenje harema pri kojem je džamija dobila i drugi ulaz koji je duže vrijeme bio zatvoren.

Čaršijska džamija ili džamija Havadže Duraka, kako se spominje u dokumentima, sa Carevom i Begovom džamijom je najpoznatija džamija u užoj jezgri Staroga Grada i džamija koja se svojom veličinom i arhitekturom savršeno uklopila u okolnu osmansku arhitekturu. Okružena je trgom Baščaršije i ulicom Bravadžiluk koja vodi do Vijećnice sada se u džamijski harem može ući i iz ove ulice. Sama Baščaršija je građena tokom 15. stoljeća, a prvi vrhunac urbanizma je doživjela u drugoj polovini 16. stoljeća. Tokom ovog stoljeća sagrađene su dvije džamije koje gravitiraju Baščaršiji – Čekrekčijina 1526. i Baščaršijska 1528. godine. I prije ove godine, a u istom stoljeću, spominje se Mahala mesdžida Havadže Duraka.

Potkupolna džamija

Nakon požara 1697. godine drvena kupola je zamijenjena današnjom koja je jedna od sedam potkupolnih sarajevskih džamija: Careva, Gazi Husrev-begova, Čekrekčijina, Baščaršijska, Logavina, Ferhadija i Ali-pašina. Nakon zadnje restauracije tri manje i glavna velika kupola nisu više zelene boje kojom se ova džamija razlikovala od drugih džamija i kao takva se još uvijek može naći na brojnim sarajevskim razglednicama.

Unutrašnjost džamije je nekoliko puta farbana, a nakon agresije na BiH, kada je džamija oštećena, izvršene su hitne sanacije koje su trajale sve do zadnje restauracije. Inače, tokom dužeg perioda stalnog farbanja i popravki na unutrašnjosti džamije su se mogli naći debeli nanosi različitih boja koji su dodatno, zajedno s tamno smeđom lamperijom na zidu, utjecali na osvjetljenje džamije pri čemu je džamija bila znatno mračnija te manja, s obzirom da su i same dimenzije unutrašnjosti vrlo skromne otprilike 9x9m. Ovako dugogodišnji nanosi boja i različiti ćilimi ostavljali su dojam nevažne džamije iako je bila jedna od najposjećenijih u Sarajevu. Na džamiji se nalazi 25 manjih dvostrukih i jednostrukih prozora.

Specifičnosti džamije

Dvije specifičnosti se vežu za ovu džamiju. Prva je njena orijentacija u poređenju s Begovom džamijom. Naime, orijentacija prema Kabi Begove i Čaršijske džamije se na prvi pogled znatno razlikuje. Međutim, iako izgleda da Čaršijska džamija ima manje odstupanje od pravca prema kibli spram Begove, razlika je minorna. Druga specifičnost jeste dugogodišnja tradicija klanjanja hatma-teravije, koju danas njeguje hafiz dr. Muhamed Čajlaković. Također, ovo je jedna od rijetkih džamija u Sarajevu gdje se mujezin pet puta dnevno penje na munaru i uči ezan bez mikrofona. Jedno vrijeme imam džamije je bio i hafiz Sulejman Bugari, a hatib bivši direktor Gazi Husrev-begove medrese u Sarajevu Zijad Ljevaković. Inače, hutbe u ovoj džamiji uvijek su držali istaknuti alimi, među kojima su bili i gostujući hatibi.

Foto: Anadolija

Sadržaj dozvoljeno prenositi uz naznaku izvora: Preporod novine