Naravno, taj potencijal može se razviti u moćnu energiju koja će muslimane i Islamsku zajednicu učiniti aktivnim i nezamjenljivim faktorom kreiranja muslimanske evropske sadašnjosti i budućnosti, posebno u pogledu institucionalizacije muslimanskih poslova i školovanja kredibilnog kadra po mjeri stvarnih potreba muslimana koji žive u Evropi.

Zamjenik reisu-l-uleme Husein ef. Smajić učestvovao je na Konferenciji Vijeća Evrope o religijskoj dimenziji interkulturalnog dijaloga i ulozi obrazovanja u prevenciji radikalizacije i nasilnog ekstremizma. U bilateralnim susretima u Strazburu zamjenik reisu-l-uleme je naglasio namjeru IZ da otvorio ured pri Vijeću Evrope, poput ureda u Briselu, te govorio o aktivnostima IZ prema institucijama Evropske unije.

Netom iza toga reisu-l-ulema Husein ef. Kavazović je predvodio delegaciju Islamske zajednice koja je boravila u dvodnevnoj posjeti institucijama Evropske unije u Briselu. Razgovarano je o unaprjeđenju saradnje između Islamske zajednice i različitih tijela EU, a razmijenjeni su pogledi i oko institucionalizacije islama u evropskim zemljama. Reisu-l-ulema je naglasio da iskustvo muslimana u BiH može pomoći Evropi i da treba tragati za rješenjima koja će biti dobra za sve strane. O spomenutim aktivnostima Preporod je šire pisao u prošlom broju.

Treći događaj, važan sam po sebi, ali i u evropskom kontekstu, jeste održani simpozij o obrazovanju kadrova Islamske zajednice, izazovima i perspektivama na ovom polju, o čemu širi izvještaj donosimo u ovom broju.

Aktivno i angažirano prisustvo Islamske zajednice na evropskoj društvenoj, vjerskoj i međureligijskoj sceni nesumnjivo može polučiti velike koristi za muslimane i državu Bosnu i Hercegovinu. Dakako, ne treba biti „ćorav“ pa ne vidjeti i ne priznati da je Islamska zajednica i dosada na različite načine bila prisutna, vodila ili inicirala određene međureligijske aktivnosti, i da su na tom području bilježeni značajni rezultati. Takvu orijentaciju je potrebno svakodnevno snažiti i adaptirati postojećim okolnostima, štaviše praviti nove iskorake i nove forme djelovanja, sukladno brzim promjenama i transformacijama kojima je izložena evropska društvena i politička zbilja.

Govoreći religijskim terminima, Islamska zajednica treba pomoći da kršćanska Evropa prihvati muslimansku Evropu, da Evropa prihvati cjelinu svoga identiteta i povijesti i, dakako, u sebi pomiri kršćanski i islamski identitet, ali i sekularni, agnostički i svaki drugi. Islamska zajednica može imati djelotvornu ulogu u tome da se Evropa pomiri sa svim svojim konstitutivnim dijelovima, a islam to zasigurno jeste, da Evropa u sebi pronađe mir i harmoniju. Zato su izuzetno važne naprijed spomenute posjete i nastupi najviših predstavnika IZ u evropskim institucijama u Strazburu i Briselu. Zato Islamska zajednica treba razvijati vlastite sposobnosti i puno investirati, i materijalno, i kadrovski, i infrastrukturno u ovaj segment svoga rada.

Vjerujem da održavanje intenzivnih odnosa s evropskim upravljačkim organima u Briselu i Strazburu, angažman unutar evropskih institucija ili zajedno s njima i proaktivan rad na evropskoj međureligijskoj sceni treba biti u djelatnostima Islamske zajednice među visokim ili najvišim prioritetima u svakom vremenu. Tu djelatnost mora odlikovati sistematičnost i kontinuitet. Naime, rješavanje pitanja od vitalnog značaja za dostojan status muslimana u Bosni i Hercegovini, i općenito na Balkanu, ne proizlazi samo iz lokalnih i regionalnih odnosa i centara odlučivanja, nego su to i primarno evropska pitanja i na njih presudno imaju utjecaj evropski centri političke i društvene moći i opći kurs koji oni zauzimaju. Dakako, treba imati na umu i nastojanje naše, ali i ostalih balkanskih zemalja da se priključe EU, te da Brisel diktira uvjete i kriterije, uključujući i pozicioniranost religijskih institucija u društvu.

Stoga, aktivno prisustvo Islamske zajednice u Briselu i kontinuiran dijalog s evropskim institucijama na različitim nivoima može pomoći ne samo u pravilnom zauzimanju suštinskih stavova Brisela oko muslimanskog pitanja u Evropi, ili u efikasnom suočavanju sa bujajućom islamofobijom, nego i u afirmaciji sveukupnog naslijeđa i aktuelnog potencijala Islamske zajednice u BiH, kao prikladnog modela organiziranja i funkcioniranja islamskih institucija. Zato taj odnos treba posmatrati kao uzajaman i obostrano koristan. Bosna i Hercegovina i muslimani unose ili poklanjaju EU nešto što je unikatno u svakom smislu i veoma potrebno, a to je iskustvo i sistem uspješnog administriranja muslimanskih poslova, obrazovanja i autentičnog tumačenja islama. To je, ustvari, nešto što je iz Evrope za Evropu. Nešto što je dobro i uspješno, a naše i evropsko. Istodobno, aktivan dijalog Islamskoj zajednici pruža mogućnost da se detaljno upozna s evropskim očekivanjima i potrebama, logikom i unutarnjim duhom, te širim kontekstom u kojem trebaju da se uspostavljaju i razvijaju muslimanske institucije i odvija muslimanski evropski život. Govoreći religijskim terminima, Islamska zajednica treba pomoći da kršćanska Evropa prihvati muslimansku Evropu, da Evropa prihvati cjelinu svoga identiteta i povijesti i, dakako, u sebi pomiri kršćanski i islamski identitet, ali i sekularni, agnostički i svaki drugi. Islamska zajednica može imati djelotvornu ulogu u tome da se Evropa pomiri sa svim svojim konstitutivnim dijelovima, a islam to zasigurno jeste, da Evropa u sebi pronađe mir i harmoniju.

Zato su izuzetno važne naprijed spomenute posjete i nastupi najviših predstavnika Islamske zajednice u evropskim institucijama u Strazburu i Briselu. Zato Islamska zajednica treba razvijati vlastite sposobnosti i puno investirati, i materijalno, i kadrovski, i infrastrukturno u ovaj segment svoga rada.

U tom kontekstu je veoma značajno obrazovanje kadrova Islamske zajednice i stanje školskog sistema. Jer Islamska zajednica može ponuditi uspješan i autentičan model obrazovanja imama i tumača islama za evropske potrebe. Ovakva ambicija traži unaprjeđenje postojećeg stanja, osmišljen rad i posvećenost. Prilike neće vječno čekati na nas, drugi će ih rado i spremno (pre)uzeti.

Na spomenutom seminaru pitalo se o kvalitetu studenata, da li islamskih fakulteti dobijaju prosječne ili najbolje studente, raspravljalo se o profilu kadrova, ishodima učenja, kvalitetu stečenih znanja. Pitalo se da li svršenici razumiju evropske izazove, da li su imami osposobljeni da mogu odgovoriti savremenim potrebama muslimana.

Čini mi se važnim ukazati na jedan obrazovni aspekt, koji nije dovoljno naglašen u ovim raspravama, a tiče se nastavnog kadra. Pored potrebe propitivanja ko studira i šta studira, potrebno je kritički valorizirati kvalitet nastavnika. Ova tri pitanja su međusobno povezana: ko studira (kvalitet studenata), šta studira (ishod i kvalitet studija, stečenog znanja i kompetencija) i ko predaje (kvalitet i osposobljenost nastavnika, predavača, njihove posvećenosti, metoda rada). Za dobre studente i obrazovne ishode potrebni su najkvalitetniji predavači i nastavnici, potpuno posvećeni svom nastavničkom zvanju i služenju interesima nauke i studenata.

Bila bi prava šteta ispustiti postojeću prednost, a da se obrazovni sistem IZ ne nametne, spojem tradicije i kvaliteta, kao vodeći model islamskog obrazovanja za evropski kontekst i kao takav ne bude prepoznat i prihvaćen u Briselu i evropskim institucijama.

Antrfile: