digital-naslovna-skracena.jpg
mobitel-banner-naslovna.jpg
leksikon-banner-za-homepage1.gif

Srbija i pitanje “nedovršene države”

Ove godine po prvi put dočekujemo dan sjećanja na srebrenički genocid s činjenicom da je Ratko Mladićosuđen na doživotnu robiju. Na ovu presudu čekalo se (pre)dugačke dvadest i tri godine. Kao neko ko dolazi iz Srbije često se pitam da li su Srbi prošli kroz neophodnu katarzu? Da li su spoznali nesagledive razmjere moralno-etičkog dna koje je njihova nacionalna politika dodirnula? 

Srbija opet izabrala devedesete

Od devedesetih godinapa do danas aktivno sam pratio sva dešavanja na društveno-političkoj sceni Srbije i uprkos mnogobrojnim negativnim okolnostima, zaista, ni u najcrnjim snovima nisam mogao da sanjam da će 2018. godine predsjednik države biti osoba koja je tokom ratova bila personifikacija mržnjefanatični i poslušni sluga ratnog zločinca i četničkog vojvode i onaj koji je do poslednjeg trenutka slavio sramnog genocidnog zlikovca kakav je - Ratko Mladić. Ovakva realnost u kombinaciji sčinjenicom da su građani Srbije na slobodnim izborima izabrali ličnost s takvom prošlošću jasno nam daje odgovor i na gore postavljeno pitanje da li su Srbi prošli ili ne kroz katarzu koja bi ih dovela do istinskog pokajanja i preispitivanja gdje su (po)griješili. Odgovor je - apsolutno - odričan. Naravnoodsustvo moralne katarze povlači sunovrat i na drugim vrjednosnim nivoima - u državi cvjeta sistemska korupcija i lopovluk, kulturom i umjetnošću gospodare kič šund, dok je akademska čestitost srozana na najniži mogući nivo. Takođe, slična je situacija u medijima i javnoj i duhovnoj sferi. U medijima i javnoj sferi ponovo nailazimo da kada želi da se referira na Bošnjake i Albance koriste se pogrdni termini poput balija“šiptar, dok Srpska pravoslavna crkva i njeni zvaničnici svojom retorikom često više podsjećaju na ekstremističku klerikalnu organizaciju nego na oficijalnu crkvu zaduženu za promociju duhovnih vrijednosti. 

Zapravo, sada se već može slobodno reći da Srbija predstavlja jedan od knjiških primjera hipokrizne evropske politike koja je spremna da žrtvuje poštovanje ljudskih prava, demokratskog i otvorenog društva zarad ostvarivanja svojih geostrateških ciljeva. 

Na vidiku katarze (još) nema 

Međutim, ono što najviše zabrinjava jeste da se kosovsko pitanje ne rješava većono služi vladajućoj kliki kao kec u rukavu da se s njime zarad opstanka na vlasti cjenka sa evropskim zvaničnicima. Svakako, u čitavoj toj priči predstavnici Evropske unije igraju veoma mračnu ulogu jer zarad svoje fiksacije da privole Srbiju da prizna Kosovo oni konstantno tapšu po ramenu predsjednika Srbije iako su više nego svjesni svih neregularnosti u državi i šta on na vrjednosnom nivou predstavlja. Zapravo, sada se već može slobodno reći da Srbija predstavlja jedan od knjiških primjera hipokrizne evropske politike koja je spremna da žrtvuje poštovanje ljudskih prava, demokratskog i otvorenog društva zarad ostvarivanja svojih geostrateških ciljeva. Takođe, paradoksalno, guranjem i insistiranjem da Srbija prizna Kosovo Evropa otvara put Srbiji da se okrene ka Republici Srpskoj i još snažnijem pružanju podrške iredentističkim nastojanjima bosanskih Srba. O tome najbolje svjedoči intervju Milorada Dodika Dojče Veleu u kome je izjavio da će on poštovati bilo koju odluku srpske vlade o Kosovu, ali da u slučaju kosovske nezavisnosti on višne vidi ni jedan razlog zbog čega tako nešto ne bi uradila ni Republika Srpska. Navedena Dodikova logika je izuzetno rasprostranjena u srpskim nacionalno orijentisanim krugovima. Prethodno navedeno nedvosmisleno govori o tome da Srbija i dalje nije u stanju da se obračuna s fenomenom nedovršene državekoji je vremenom postao fundamentalni kamen spoticanja.  

Ipak, smatrati da je trenutno stanje u državi isključivo posljedica vladavine neo-radikalskih naprednjaka ne bi odgovaralo istini. Godine koje su ostale iza nas jasno su nam pokazale da u Srbiji zapravo nikada nije postojala značajnija politička opcija koja je bila spremna da afirmiše odgovornu državničku politiku i da stane na put pogubnoj ekspanzionističkoj nacionalnoj ideologiji. Svi politički akteri su neprekidno, iznova i iznova, upravo padali na ispitu suočavanja sa krvavim nasleđem devedesetih, afirmacije multikulturalne građanske države i zdravom definisanju politike Srbije u odnosu na Druge u regionu. U kontekstu Srebrenice, do dana danas, sem onih sistemski ostrakizovanih, niko nikad nije smogao snage da prevali preko usta riječ - genocid. 

Ivan Ejub Kostić

je doktorant na Fakultetu političkih nauka, Univerziteta u Beogradu. Diplomirao je na Filološkom fakultetu na katedri za orijentalistiku, arapski jezik i književnost gde je završio i magistarske studije. Od 2011. do 2013. bio je predavač na Fakultetu za komunikacije i medije, Univerzitet Singidunum, na predmetima “Kultura i istorija Bliskog istoka” i “Orijentalizam i okcidentalizam”. Jedan je od osnivača Balkanskog centra za Bliski istok, čiji je i direktor postao 2013. godine. Koautor je knjige “Progonjeni islam” publikovane 2013. godine i priređivač je hrestomatije “Savremena islamska misao” koja izlazi iz štampe u februaru 2018. godine. Član je uređivačkog odbora naučnog časopisa – “Časopis za za religijske nauke “Kom” i stalni je saradnik na izdanju “Yearbook of Muslims in Europe” izdavačke kuće Brill, Leiden. Takođe, član je i Evropske muslimanske mreže sa sedištem u Briselu. Osim toga, autor je mnogih naučnih radova i tekstova iz oblasti islamskih studija i čest je komentator za vodeće medije u zemlji i regionu na temu Bliskog istoka i islama.”

Sadržaj dozvoljeno prenositi uz naznaku izvora: Preporod novine