digital-naslovna-skracena.jpg
mobitel-banner-naslovna.jpg
leksikon-banner-za-homepage1.gif
Aktuelno

Da li su svi nacionalizmi isti

Autor: Ivan Ejub Kostić Mart 05, 2020 0
Da li su svi nacionalizmi isti

Na portalu tačno.net, na Dan Republike Srpske, 9. januara, publikovan je tekst “Nacionalizam s bošnjačkim predznakom” autora fra Drage Bojića.

Na moje zaprepašćenje fra Bojić - koji je svakako osoba za poštovanje zbog njegovog vokalnog suprotstavljanja hrvatskom nacionalizmu -je u svom tekstu iznio iznimno smjelu tvrdnju da su svi nacionalizmi “isti” i da im je svima “zajedničko da se vode mržnjom” i “željom da unište drugoga”. Teza da je (bez izuzetka) svimnacionalizmima zajednički imenitelj “mržnja spram Drugih” i želja za njihovim “uništenjem”, je ne samo opasna generalizacija već je iz perspektive studija nacionalizma i potpuno netačna. 

Kao najbolji primjer da svi nacionalizmi nisu isti jesu svakako oni koji su se javili tokom 20. vijeka iz želje za oslobođenjem svojih država od kolonijalnih sila (prije svega Francuske i Velike Britanije) na teritorijama Afrike i Bliskog istoka, ali i Latinske Amerike i delova Azije. U ovim slučajevima nacionalizmi su prvenstveno poslužili kao vid “instrumenta” u svrhu homogenizacije naroda kako bi se organizovala što efikasnija borba protiv okupatora i izvojevala sloboda svojim narodima. Osim “dekolonizacijskih” nacionalizama koji se nikako nisu vodili idejom “mržnje” s “ciljem uništenja Drugoga”, također je od iznimne važnosti navesti i one nacionalizme koji su nastali kao posljedica “unutrašnje kolonizacije” “periferije” od strane “centra”. Upravo ovakve slučajeve imali smo u bivšoj Jugoslaviji gdje su kosovski Albanci i muslimani u Bosni i Hercegovini bili politički, ekonomski i strukturalno marginalizovani u odnosu na značajno razvijenije republike poput, Hrvatske, Slovenije i Srbije. U tim okolnostima ciljevi bosanskih muslimana i kosovskih Albanaca nije bilo “uništenje Drugoga”, već legitimni zahtjevi za političkom, ekonomskom i svakom drugom ravnopravnošću. Ono što je također zanimljivo, jeste i to da se nerijetko dešava da se u slučajevima federacija ili unija rode i veoma snažni secesionistički nacionalizmi “naprednih” republika. Za tako nešto je skoro knjiški primjer slovenački nacionalizam iz doba raspada bivše Jugoslavije. 

Pročitajte cijeli tekst ovdje.

Bošnjačka nacije  u 'vanrednim' okolnostima 

No, osim navedenih značajnih razlika između nacionalizama važno je napomenuti i nešto što je u slučaju današnje Bosne i Hercegovine od iznimne važnosti, a što je najznačajniji autoritet u proučavanju nacionalnih identiteta Antoni D. Smit u svojoj sada već antologijskoj knjizi “Nacionalni identitet” rekao o “blagotvornim aspektima nacionalizama”. Ovi aspekti posebno dolaze do izražaja u onim slučajevima kada postoje ekspanzionistički i agresivni nacionalizmi koji prijete egzistencijalnom opstanku određene nacionalno-etničke grupe. U takvim okolnostima nacionalizmi služe ostvarivanju što snažnije homogenizacije naroda kako bi oni bili u stanju da se odbrane od pritisaka nacionalističkih ideologija koje nastoje da ih asimiluju ili eliminišu. Osim toga, u okolnostima kontinuirane ugroženosti određene etničke i nacionalne grupe “pozitivne” odlike nacionalizma po Smitu mogu da doprinesu i “spašavanju izgubljenih istorija i književnosti, nadahnuću kulturnog preporoda, društvenoj solidarnosti, kolektivnoj mobilizaciji u pružanju daljeg otpora i ostvarivanju ideala narodne suverenosti”. Sve što je Smit naveo u kontekstu pozitivnih odlika nacionalizama može savršeno da se primijeni na slučaj bošnjačke nacije koja se do dan danas, već vijek i po, nalazi pod neprekidnim pritiscima dva ekstremno agresivna i ekspanzionistička nacionalizma koji su tokom istorije u više navrata pokazali svoje izuzetno svirepo lice spram nje – srpskog i hrvatskog. U takvim “vanrednim” okolnostima gdje se bošnjačka nacija konstantno nalazi u kliještima između velikosrpske i velikohrvatske hegemonističke i nacionalističke ideologije koje žele njenu asimilaciju ili pak nestanak, prvenstveni je zadatak da se neprekidno i neumorno radi na bezuslovnom slamanju ove dvije toksične nacionalne ideje. Jer, tek nakon što one budu potpuno eliminisane relaksacija odnosa u regionu će biti moguća. 

Potražite Preporod aplikaciju za android i iOS uređanje. Instalirajte odmah i uživajte u sadržaju. 

 

Oznake
« Šesto masovno izumiranje: Koliko decenija nam je ostalo? Obavještenje za pretplatnike Preporoda »

Povezani članci (po oznakama)

nazad na vrh

Sadržaj dozvoljeno prenositi uz naznaku izvora: Preporod novine